6 Mẹo nhận biết bugi ô tô bị hỏng
Bugi ô tô “lâm bệnh” khiến hiệu suất đốt cháy nhiên liệu giảm tới 30%. Để phát hiện sớm vấn đề và “bắt bệnh” kịp thời, chủ xe cần biết cách nhận biết bugi ô tô bị hỏng.
1. Tác dụng của bugi ô tô
Bugi (spark plug) là bộ phận thuộc hệ thống đánh lửa, đóng vai trò quan trọng đối với sự vận hành của động cơ xe. Bugi ô tô có tác dụng phát sinh ra tia lửa điện giữa điện cực trung tâm và điện cực của bên nối mát giúp đốt cháy nhiên liệu trong xi lanh.
2. Cấu tạo bugi ô tô
Bugi ô tô có cấu tạo bao gồm 4 phần chính: vỏ sứ, đầu nối, đầu điện cực và lõi đồng.
Do hoạt động với áp suất nén lên đến 50kg/cm2 và nhiệt độ lên đến 2.500 độ C nên bugi được chế tạo từ vật liệu chịu nhiệt và áp suất cao như đồng, niken, iridi, platinum hoặc gốm.
Quá trình tạo ra tia lửa điện của bugi là sự phản ứng giữa khí oxy, nhiên liệu và nhiệt độ. Tạo ra vụ nổ nhỏ, tỏa nhiệt từ 4.700 độ C đến 6.500 độ C giúp đốt cháy hỗn hợp nhiên liệu, không khí và đẩy piston xuống trong chu kỳ nén.
3. Các loại bugi ô tô
Dựa vào khả năng tản nhiệt thì bugi ô tô được chia thành 2 loại: bugi nóng và bugi lạnh.
- Bugi nóng có khả năng tản nhiệt nhanh, do đó thường được dùng trong các động cơ có tỉ số nén thấp, di chuyển quãng đường ngắn, tốc độ thấp và tải trọng nhẹ.
- Bugi lạnh có khả năng hấp thụ nhiệt lớn nhưng dẫn nhiệt kém, do đó phù hợp với các động có tỉ số nén cao, di chuyển quãng đường dài, tốc độ cao và tải trọng lớn.
Tùy thuộc vào mỗi động cơ khác nhau mà nhà sản xuất sẽ sử dụng loại bugi phù hợp với công năng và xu hướng thị trường.
4. Cách nhận biết bugi ô tô bị hỏng
Theo các chuyên gia ô tô, cách nhận biết bugi ô tô bị hỏng có thể dựa vào 6 dấu hiệu sau:
Mức tiêu hao nhiên liệu bất thường
Báo cáo từ Viện ASE (Automotive Service Excellence - Viện Quốc Gia về Dịch vụ Ô tô xuất sắc) cho thấy trường hợp bugi bị hỏng có thể làm giảm hiệu suất đốt cháy nhiên liệu lên đến 30%, khiến thời gian đốt cháy lâu hơn, tiêu hao nhiên liệu nhiều hơn.
Máy không nổ hoặc khó khởi động
Bụi bẩn và hao mòn chi tiết có thể hạn chế khả năng đánh lửa của bugi. Ngoài ra, hơi nước đọng trong xi lanh có thể khiến động cơ bị lạnh, bugi sẽ phải hoạt động với công suất cao hơn để tạo ra tia lửa đốt cháy nhiên liệu, việc khởi động máy cần nhiều thời gian hơn so với bình thường.
Đèn động cơ bất ổn
Với nhiều tài xế, cách nhận biết bugi ô tô bị hỏng đơn giản nhất là dựa vào đèn báo kiểm tra động cơ. Khi bugi gặp vấn đề sẽ kích hoạt đèn báo sáng. Tuy nhiên, các chuyên gia ô tô cho rằng, có nhiều nguyên nhân khác cũng khiến đèn báo phát sáng như lỗi về bộ cảm biến năng lượng, bộ chuyển đổi xúc tác hay nắp bình chứa nhiên liệu. Vì thế, chủ xe nên tìm hiểu rõ nguyên nhân, không quy chụp đèn báo sáng nghĩa là lỗi bugi để có hướng khắc phục nhanh chóng, phù hợp.
Hiệu suất kém
Dưới sự điều khiển của hệ thống ECM, bugi sẽ tạo ra tia lửa mạnh đủ để đốt cháy lượng nhiên liệu cần thiết cung cấp cho động cơ. Khi bugi bị lỗi hoặc hỏng, nhiên liệu cháy không ổn định khiến xe ì máy, đứng máy.
Phản ứng chậm
Xe bị hỏng hoặc mòn bugi sẽ khởi động chậm, không thể tăng tốc nhanh, máy nổ không đều hoặc có hiện tượng giật khi đang vận hành. Chủ xe cần tiến hành kiểm tra, bảo dưỡng hoặc thay thế bugi để không ảnh hưởng đến động cơ.
Màu sắc của bugi
Những dấu hiệu bất thường của bugi còn có thể nhận biết thông qua màu sắc:
- Bugi màu đen và nhớt, kèm theo mùi khét cho thấy dầu nhớt bị rò rỉ vào xi lanh, bám và khiến bugi không thể đánh lửa.
- Bugi có màu trắng là dấu hiệu bộ phận làm mát có vấn đề, bugi sẽ mất nhiều thời gian hơn để đánh lửa.
- Bugi có màu vàng nâu là động cơ đang hoạt động bình thường.
5. Hướng dẫn các bước thay bugi mới
Sau khi tiến hành kiểm tra và thấy bugi xuất hiện các dấu hiệu bị hỏng, chủ xe nên thay mới bugi kịp thời để bảo vệ động cơ xe. Việc thay mới bugi cần có những dụng cụ hỗ trợ như thanh nối dài, đầu tuýp mở bugi, cần mở tuýp, thước lá đo khe hở bugi.
Bước 1: Tháo bugi cũ
Xác định vị trí của bugi trên động cơ. Đối với động cơ L4, L6, bugi được lắp trên cùng hoặc bên hông động cơ theo một đường thẳng. Động cơ V6 hoặc V8, bugi nằm ở hai bên động cơ.
Người dùng lắp đầu tuýp vào thanh nối dài và lắp thanh nối vào cần mở tuýp, nới lỏng nhẹ nhàng tránh làm hỏng dây và lấy bugi ra khỏi động cơ.
Dùng thước kiểm tra khe hở bugi. Khe hở đạt chuẩn nằm trong khoảng 0,7-1,5 mm, gõ đầu bugi lên bề mặt gỗ để điều chỉnh khi thấy khe hở lớn hơn mức đạt chuẩn.
Lưu ý: Nên tháo bugi khi động cơ xe đã nguội hoàn toàn, vì bugi rất dễ kẹt vào trong khi động cơ còn nóng, rất khó để xử lý.
Bước 2: Lắp bugi mới
Dùng súng gió vệ sinh khu vực lắp bugi mới để đảm bảo được môi trường hoạt động tốt nhất cho bugi. Kiểm tra xem dây cao áp có bị đứt, vỏ cách điện có bị hỏng hay không.
Lắp dây cao áp đúng vị trí, để đảm bảo động cơ xe nổ và không gây rung giật. Nên siết bugi bằng tay với lực vừa phải để tránh làm hỏng ren động cơ.
Lưu ý: Nên bôi chất chống ăn mòn, mỡ cách điện lên phần ren và đuôi bugi mới để việc tháo bugi sau này dễ dàng hơn.
6. Những lưu ý khi thay thế bugi ô tô
Để đảm bảo hiệu suất hoạt động của động cơ, chủ xe nên tiến hành thay thế bugi ô tô khi bị hỏng. Các nhà sản xuất khuyến cáo bugi ô tô nên thay mới sau 60.000 km đến 100.000 km, tùy vào dòng xe và loại bugi sử dụng. Khi thay thế, không nên tháo bugi khi động cơ xe còn nóng vì lúc này phần đầu răng bugi dễ bị kẹt.
Lưu ý, khi tháo các bộ phận bugi cần đánh dấu vị trí để khi lắp lại không bị nhầm lẫn. Trường hợp lắp sai có thể làm cho bugi đánh lửa không đúng thứ tự, ảnh hưởng đến quá trình đốt cháy nhiên liệu và hoạt động của động cơ.Nên vặn bugi bằng tay để điều chỉnh lực linh hoạt, tránh tình trạng làm nhờn răng bugi. Ngoài ra, cũng cần làm sạch các chi tiết liên quan đến bugi để tăng hiệu quả hoạt động.
Với cường độ làm việc liên tục và chịu áp lực lớn, bugi rất dễ hao mòn. Dựa vào những cách nhận biết bugi ô tô bị hỏng đơn giản, chủ xe có thể chủ động “bắt bệnh” cho bộ phận này. Khi phát hiện bugi gặp vấn đề, tốt nhất nên đưa xe đến các trung tâm bảo dưỡng để tiến hành kiểm tra và thay thế. Đây là giải pháp an toàn và hiệu quả nhất để tăng tuổi thọ cho xe ô tô
