Nguyên nhân và dấu hiệu của cảm biến oxy bị lỗi
Cảm biến oxy đóng vai trò quan trọng trong hệ thống vận hành của xe. Tuy nhiên, không phải chủ phương tiện nào cũng hiểu rõ về cấu tạo, nguyên lý làm việc, dấu hiệu nhận biết cũng như cách kiểm tra khi cảm biến oxy bị lỗi. Cảm biến oxy và cảm biến A/F là một phần trong hệ thống cảm biến động cơ của xe với chức năng kiểm soát lượng nhiên liệu cung cấp cho động cơ, từ đó nâng cao hiệu suất vận hành và tiết kiệm nhiên liệu.
Cảm biến oxy là gì?
Trên ô tô là một thiết bị điện tử dùng để đo nồng độ oxy còn lại trong khí thải của ô tô, nhằm giúp động cơ điều chỉnh mức phun xăng phù hợp. Điều này giúp đảm bảo hiệu suất vận hành đồng thời tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn khí thải. Hệ thống đèn sẽ sáng để cảnh báo trong trường hợp bộ phận bị trục trặc.
Các thương hiệu và mẫu xe ô tô khác nhau sẽ sử dụng các loại cảm biến khác nhau. Một số loại cảm biến thường được sử dụng là cảm biến khí nạp, cảm biến oxy, cảm biến trục cam,…
Cấu tạo của cảm biến oxy
Hiện nay, có hai loại cảm biến oxy phổ biến là loại nung nóng và không nung nóng.
- Cảm biến nung nóng: Loại này được lắp đặt một điện trở bên trong có tác dụng làm nóng phần tử cảm biến. Điều này giúp nhanh chóng đưa thiết bị về nhiệt độ làm việc, từ 600 - 650 độ F và từ 315 - 343 độ C. Sau đó, điện trở bên trong tạo ra một điện áp ngay lập tức và truyền đến ECU.
- Cảm biến không nung nóng: Loại này được lắp đặt không có điện trở và phải tự phát nhiệt cho đến khi đạt nhiệt độ làm việc. Do đó, với những xe sử dụng loại cảm biến này, xe khi bắt đầu chạy sẽ phải hoạt động với lượng xăng thấp, phải mất nhiều thời gian xe mới về chế hòa khí tiêu chuẩn.
>> Tìm hiểu ngay:
Nguyên lý hoạt động
Nguyên lý của cảm biến oxy theo quy trình sau:
- Khí thải từ động cơ sẽ lần lượt đi qua đường ống được lắp đặt cảm biến oxy và tiếp xúc với đầu dò của cảm biến. Lúc này, thiết bị tạo ra dòng điện thế tỷ lệ nghịch với lượng oxy có trong khí thải và truyền tín hiệu đến ECU.
- Khi lượng oxy thải ra nhiều thì hiệu điện thế đạt 0,1V. Khi đó, lượng oxy thải ra ít, dòng điện sẽ đạt 0,9V. Khi có số liệu cụ thể của dòng điện, ECU sẽ tự động điều chỉnh thời điểm phun xăng phù hợp để lượng xăng đạt mức lý tưởng. Từ đó sẽ nâng cao hiệu suất làm việc của động cơ.
Cảm biến oxy làm gì?
Chức năng chính của cảm biến oxy là đo hàm lượng oxy dư thừa trong khí thải và sau đó dữ liệu này được gửi đến ECU (ECU được gọi là khối điều khiển và kiểm soát trung tâm). Hệ thống sẽ đánh giá nồng độ oxy và thực hiện điều chỉnh lượng nhiên liệu phun vào động cơ sao cho phù hợp với tỷ lệ khí nạp.
Ngoài ra, ECU còn hỗ trợ kéo dài thời gian cung cấp nhiên liệu để giảm nồng độ hóa chất của khí thải gây ô nhiễm như COx, SOx,…
Trong trường hợp xe không lắp đặt hệ thống cảm biến. Cảm biến oxy hoặc bị lỗi sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của động cơ. Chẳng hạn như khó tăng tốc, nhiên liệu tiêu hao nhiều hoặc nguồn khí thải vượt ngưỡng tiêu chuẩn của động cơ.
Nguyên nhân và dấu hiệu của cảm biến oxy bị lỗi
Cảm biến oxy phụ thuộc phần lớn vào chất lượng của nguồn nhiên liệu đầu vào. Nếu khách hàng sử dụng nhiên liệu kém chất lượng sẽ tạo ra nguồn khí thải độc hại phá hủy các bộ phận phản ứng hóa học với oxy. Kết quả là, cảm biến oxy bị lỗi hoặc bị hỏng.
Ngoài ra, một số nguyên nhân khác dẫn đến hư cảm biến như đứt dây điện, cong cảm biến,…
Dấu hiệu nhận biết cảm biến oxy bị lỗi
- Xe bị hao xăng
Khi cảm biến oxy bị lỗi, dữ liệu truyền đến PCM sẽ bị giảm độ chính xác, thậm chí không có nguồn dữ liệu được gửi lại. Lúc này, ECU chỉ tính toán ước lượng nguồn nhiên liệu theo cảm biến lưu lượng khí nạp, rất khó nghiên cứu và phân tích chính xác. Điều này dẫn đến tình trạng dù khí thải có ít oxy nhưng lượng nhiên liệu phun vào vẫn rất lớn và gây ra hiện tượng thừa nhiên liệu. Dần dần, mức tiêu hao nhiên liệu sẽ tăng lên nếu không sớm khắc phục.
- Khói xe chứa mùi xăng sống
Nếu tài xế nhận thấy khói xe có mùi xăng sống, đó có thể là cảm biến oxy đang gặp sự cố. Do lượng xăng chảy vào buồng đốt nhiều nên xăng không cháy hết, ảnh hưởng trực tiếp đến ống xả thải ra bên ngoài.
- Đèn Check Engine bật sáng liên tục.
Nhiệm vụ chính của đèn Check Engine là thông báo khi động cơ và các bộ phận liên quan bị lỗi. Do đó, nếu phát hiện đèn sáng, chủ xe cần kiểm tra ngay động cơ của xe.
>> Xem ngay:
Cách kiểm tra cảm biến oxy trên ô tô
Dụng cụ cần chuẩn bị khi kiểm tra cảm biến oxy là vôn kế (Vôn).
Trong trường hợp cảm biến vẫn được cài đặt trong động cơ
Đầu tiên chủ xe ô tô điều chỉnh vôn kế để đo dòng điện một chiều dưới 1V. Nếu vôn kế có 2 cực âm (-) và cực dương (+) thì mắc trực tiếp cực dương (+) vào đầu ra của cảm biến.
- Trường hợp động cơ nóng, nổ máy, bật chìa khóa ON nhưng không nổ máy thì điện áp phải dao động từ từ 0,4 - 0,45 V.
- Trường hợp động cơ nóng, vặn chìa khóa ON rồi nhả chân ga. để thay đổi tốc độ. hiệu điện thế phải đạt 0,5V.
- Trường hợp máy nguội, vặn chìa khoá ON thì điện áp đạt 0,1 - 0,2 V.
- Trường hợp máy hoạt động bình thường từ 600 - 650 độ F và 315 - 343 độ C thì điện áp phải từ 0,1 - 0,9. V.
Lưu ý: Khi đo cảm biến và kiểm tra máy, người vận hành phải đảm bảo trang bị dụng cụ bảo hộ và không dùng tay chạm trực tiếp vào máy.
- Trường hợp tháo rời cảm biến ra khỏi động cơ
Đầu tiên, khách hàng dùng kèm hoặc bàn kẹp để cố định trên mặt phẳng và gắn dây dẫn của vôn kế vào từng vị trí trên. Tiếp theo, dùng mỏ hàn để đốt nóng vị trí của đầu cảm biến.
Khi cảm biến đủ nóng thì mức điện áp trên vôn kế phải đạt 0,6V và duy trì liên tục trong 20s. Khi đó hiệu điện thế giảm 0,1V/s khi dừng mỏ hàn. Nếu độ chênh lệch quá lớn sẽ ảnh hưởng đến hiệu suất làm việc của cảm biến hoặc chết cảm biến.
Sau khi kiểm tra xong, nếu không phát hiện hư hỏng chủ xe nên tiến hành vệ sinh để nâng cao tuổi thọ và hiệu quả làm việc của cảm biến oxy.
>> Tìm hiểu thêm:
